Яңа Ибрай

Авылга XVIII йөзнең беренче яртысында нигез салына.

1860 елларга кадәр халкы дәүләт крәстияннәре катлавына керә. Бу чорда халкының төп шөгыле – игенчелек һәм терлекчелек, он тарту һәм сумала куу кәсепчелеге, сәүдә итү киң таралган була.

XX йөз башында авылда 3 мәчет, 3 мәктәп, 2 су һәм 2 җил тегермәне, 6 ярма яргыч, тимерче алачыгы, 10 вак-төякләр кибете эшли.

Бу чорда авыл җәмәгатенең имана җире 4337 дисәтинә тәшкил итә.

1920 елга кадәр авыл Казан губернасының Чистай өязе Аксубай волостена керә. 1920 елдан ТАССРның Чистай кантоны составында.

1930 елның 10 августыннан − Беренче Май, 1935 елның 10 февраленнән − Аксубай, 1963 елның 1 февраленнән − Октябрь, 1965 елның 12 гыйнварыннан Аксубай районында.

Хәзер Яңа Ибрай авыл җирлеге үзәге.

1930 елда “Үсәр” колхозы оештырыла, 1943 елда “Үсәр”, Кутузов һәм Суворов исемендәге 3 колхозга таркала, 1950 елда алар “Үсәр” колхозына берләшәләр. 1996−2011 елларда “Үсәр” күмәк предприятиесе.

Халкы күбесенчә ”Аксу Агро” җаваплылыгы чикләнгән җәмгыятьтә эшли, кырчылык, ит-сөт терлекчелеге, кошчылык белән шөгыльләнә.

Авылда М.И.Абдрахманов исемендәге урта мәктәп (1967 елдан), балалар бакчасы, мәдәният йорты, фельдшер-акушерлык пункты эшли.

Философ, философия фәннәре докторы, ТАССРның атказанган фән эшлеклесе М.И.Абдрахманов исеме мәктәпкә 1974 елда бирелә. 1930−1934 елларда ул Яңа Ибрай мәктәбе директоры вазифасын башкара.

Авылда 3 мәчет эшли: элекке икенче җамигъ мәчет (1909 елда төзелә, 1990 елда үзгәртеп корыла; архитектура истәлеге), калган ике мәчет 2000 елда төзелә.

Төзекләндерелгән 5 чишмә бар.

А.М.Әдһәмов (1923 елда туган) – генерал-майор, СССР Оборона министрлыгының Баш инспекциясендә өлкән инспектор (1973−1987 елларда), Бөек Ватан сугышында һәм 1945 елда Кызыл мәйданда Җиңү Парадында катнаша (2017 елда аңа авылда һәйкәл куела);

Г.М.Әдһәмова (1927 елда туган) – педагог, филология фәннәре кандидаты, ТАССР, РСФСРның атказанган мәктәп укытучысы;

И.Г.Батыршин (1926 елда туган) – хакимият –хуҗалык эшлеклесе, РСФСРның атказанган авыл хуҗалыгы хезмәткәре, Бөек Ватан сугышында катнаша, Октябрь Революциясе, I һәм II дәрәҗә Ватан сугышы, “Почет билгесе” орденнары кавалеры;

М.Г.Вәлиуллин (1936−2014) – скважиналарда геофизик тикшеренүләр үткәрү буенча инженер-оператор, язучы;

Г.М.Гафуров-Чыгътай (1867−1942) – язучы, журналист;

Г.А.Динмөхәммәтов (1892−1951) – дәүләт эшлеклесе, ТАССР Үзәк сайлау комитеты рәисе (1937−1938 елларда), ТАССР Югары Совет Президиумы рәисе (1938 елда), СССР (1937−1951 елларда) һәм РСФСР Югары Советд депутаты (1938−1951 елларда), өч Ленин ордены кавалеры;

В.Г.Мотыйгуллин (1959 елда туган) – хакимият хезмәткәре, ТР Дәүләт Советы Аппаратының Документлар белән тәэмин итү идарәсе башлыгы (2006 елдан);

Ш.Г.Яһүдин (1952 елда туган) – инженер-технолог, техник фәннәр кандидаты, ТРның атказанган төзүчесе, РФнең атказанган нефть һәм газ сәнәгате хезмәткәре, ТР Дәүләт бүләге лауреаты.

1782 елда – 204 ир заты;
1859 елда – 3051,
1897 елда – 2924,
1908 елда – 3495,
1920 елда – 3327,
1926 елда – 2688,
1938 елда – 2760,
1949 елда – 2486,
1958 елда – 2499,
1970 елда – 2931,
1979 елда – 2484,
1989 елда – 1653,
2002 елда – 1532,
2010 елда − 1212,
2015 елда – 1506 кеше (татарлар).