200 ләп төре билгеле, күбесенчә урта пояста киң таралган.

ТРда 2 төре – тәңкәяфрак болынчәй, (L. nummularia) һәм гади болынчәй (L.vulgaris). Барлык районнарда да дымсу болыннарда, яр буйларында үсә.

Тәңкәяфрак болынчәй – 30-60 см озынлыктагы үсемлек. Сабагы шуышма, кисешкән урынында тамырланган. Яфраклары капма-каршы урнаша, кыска саплы, кабарынкы сирәк төрткеләре бар. Чәчәкләре эре, ачык сары төстә, кыска чәчәк сабында берәмләп яки икешәрләп яфрак куентыгында урнашкан.

Гади болынчәй түшәлмә туры сабаклы, 50-120 см озынлыктагы үсемлек. Яфраклары ланцетсыман озынча, киң озынча түгәрәк, өске ягы төрткеле бизләр белән чуарланган. Чәчәкләре ачык сары төстә, себеркәчле чәчәк төркемендә. Җимеше – шарсыман тартмачык. Июнь-июль айларында чәчәк ата. Тамырланган бәбәкләрдән һәм орлыклардан үрчи.

Дару үләннәре. Җир өстендәге өлешендә С витамины, дуплау матдәләре, сапониннар бар. Тонусны күтәрү өчен һәм көзән җыеруга каршы кулланыла.

Халык медицинасында төнәтмәсе ревматизм, подагра, эчке кан китүләр вакытында файдаланыла.

Баллы.

Буяу матдәләре бар.

Татарлар турында

Тукай Габдулла
Милли аш-су
Бохараев Равил Рәис улы
Халык музыкасы