Олы зәңгәр күл

Казансу елгасының уңъяк ярында урнашкан, Биектау районы Щербаково авылыннан 0,5 км көньяк-көнчыгыштарак. Су өслегенең мәйданы 2,2 га. Озынлыгы 800 м га якын, киңлеге 20–100 м. Төньяк киңәйгән өлешендә ике карст бүрәнкәсе – Олы Упкын һәм Кече Упкын бар. Күлнең формасы сузынкы, бөгелгән.

Килеп чыгышы буенча, Озын Зәңгәр күл  – Казансу елгасының элекке юлында сакланып калган, карст күренешләре нәтиҗәсендә катлауланып ясалган күл. Дамба белән ныгытылган, ул аны Казансу елгасыннан аерып тора.

Суының минеральләшүе югары (якынча 2,5 г/л), бик каты (31–32 мг-экв/л), кислород составы түбән һәм табигый күкертле водород югары, үтә күренмәле (төбенә кадәр), үзенә генә хас зәңгәрсу төстә (исеме шуннан), гидрокарбонат-сульфат-кальцийлы типта.

Озын Зәңгәр күлнең җир асты сулары белән туенуы тотрыклы: төбендә көчле җир асты сулары чыгышы бар. Күл агымлы: аннан Казансу елгасына су чыгымы якынча 250 л/с булган дулкынлы инеш агып чыга. Су әйләнеше елына якынча 700.

Күл боз белән капланмый. Су температурасы ел дәвамында даими диярлек, 6-8 °С тәшкил итә.

Елга төбе утырмалары үсемлек калдыклары катнашмасы һәм күкертле водород (сапропельләр) исе килеп торган кара һәм куе соры ләмнән гыйбарәт.

Физик-химик составы буенча алар минеральләшүе түбән булган, җиңелчә сульфатлы дәвалау ләмнәренә (пелоидларга) карый, бальнеологик әһәмияткә ия.

Күл ял итү-сәламәтләндерү (салкын суда коену) һәм бальнеологик (җирле санаторийлар өчен дәвалау ләмен чыгару) максатларында файдаланыла.

Озын Зәңгәр күл  Урта Идел буендагы уникаль күлләргә керә, аны элек-электән «Казан яны зәңгәр могҗизасы» дип йөрткәннәр.

Беренчеләрдән булып, ТРның табигать истәлеге итеп билгеләнә (1972), 1994 елдан Зәңгәр күлләр табигать тыюлыгы составына керә.