Түбән Пәнәче

Авыл 1710−1711 еллардан билгеле. Беренче исеме – Мәнди. Революциягә кадәрге чыганакларда шулай ук Тимерсу-Тамак исеме белән дә мәгълүм.

1860 елларга кадәр халкы дәүләт крәстияннәре катлавына керә (ясаклы татарлар). Бу чорда халкының төп шөгыле – игенчелек һәм терлекчелек, вак һөнәрчелек кәсепчелеге таралган була.

1870 ел мәгълүматларына караганда, авылда мәчет (гыйбадәт йорты), мәдрәсә; XX йөз башында – су тегермәне, икмәк саклау һәм сату кибете була. Бу чорда авыл җәмәгатенең имана җире 372 дисәтинә тәшкил итә.

1912−1913 еллардагы хуҗалык санын исәпкә алу мәгълүматларына караганда, 48 хуҗалыкның 12 сендә ат юк, 35 − бер, ике, бер хуҗалык өч эш аты тота; 421 баш мөгезле эре һәм башка терлек теркәлә. 14 хуҗалык игенчелек хезмәтен вак һөнәрчелек кәсепчелеге белән бергә алып бара.

1920 елга кадәр авыл Уфа губернасының Минзәлә өязе Әхмәт волостена керә. 1920 елдан ТАССРның – Минзәлә, 1922 елдан Чаллы кантонында. 1930 елың 10 августыннан – Чаллы, 1935 елның 10 февраленнән – Зәй, 1963 елның 1 февраленнән – Чаллы, 1972 елның 1 ноябреннән Зәй районында.

Хәзер Югары Пәнәче авыл җирлеге составына керә.

Күмәкләштерү елларында авылда “Тимер-Су” колхозы оештырыла, соңрак – Киров исемендәге колхоз. 1950 елдан зурайтылган “Герой” (Югары Пәнәче авылы), 1959 елдан – “Якты Йолдыз” (Кадер авылы), 1983 елдан – бүленеп чыккан “Ярыш” (Югары Пәнәче авылы; 1998 елдан – авыл хуҗалыгы товарлары җитештерү кооперативы), 2005 елдан – “Зәй” агрофирмасы бүлекчәсе составында (кырчылык).

2000 елда мәчет төзелә.

1859 елда – 111,
1870 елда – 126,
1913 елда – 256,
1920 елда – 277,
1926 елда – 198,
1949 елда – 117,
1958 елда – 175,
1970 елда – 179,
1979 елда – 117,
1989 елда – 81,
2002 елда – 56,
2010 елда – 50,
2017 елда – 55 кеше (татарлар).