Мүлмә

XVII йөздән мәгълүм. XVIII йөз – XIX йөзнең беренче яртысында халкы дәүләт крестьяннары катлавына керә. Бу чорда халкының төп шөгыльләре – игенчелек һәм терлекчелек, шулай ук умартачылык, кирпеч сугу кәсепчелеге тарала.

ХХ йөз башында авылда волость идарәсе урнаша; 2 мәчет, 2 мәктәп, 1 җил тегермәне, 2 вак-төякләр кибете эшли. Авыл җәмәгатенең имана җире 1536,4 дисәтинә тәшкил итә.

XIX – XX йөзләр чигендә мәчеттә мөэзин вазифасын танылган хаттат, ташка уеп бизәк төшерү остасы Фәтхелкадыйр башкаруы билгеле. Арча районы Орнашбаш авылында ул эшләгән 30 дан артык кабер ташы сакланган.

1920 елга кадәр авыл Казан губернасының Казан өязе Мүлмә волосте үзәге. 1920 елдан – ТАССРның Арча кантонында. 1930 елның 10 августыннан – Арча, 1935 елның 10 февраленнән – Биектау, 1963 елның 1 февраленнән – Арча, 1965 елның 12 гыйнварыннан – Биектау районында.

Хәзер Мүлмә авыл җирлеге үзәге.

1930 елда авылда Ворошилов исемендәге колхоз оештырыла. 1950 елдан – “Татарстан” колхозы (авылда колхоз идарәсе урнаша), 1995 елдан – “Татарстан” күмәк предприятиесе, 2000 елдан – “Татарстан” авыл хуҗалыгы җитештерү кооперативы, 2010 елдан – “Татарстан” агрофирмасы” җаваплылыгы чикләнгән җәмгыяте эшли. 1929 елда авылда “Тукай” аяк киеме тегү артеле оештырыла.

Халкы башлыча кырчылык һәм терлекчелек белән шөгыльләнә.

1924 елда башлангыч мәктәп ачыла, 1928 елда – җидееллык, 1938 елда – урта мәктәп итеп үзгәртелә.

Авылда “Тулпар” мәктәптән тыш эшләр үзәге (2010 елдан), “Чулпан” балалар бакчасы (2011 елдан), мәдәният йорты (1948 елдан; 1967 елда яңа бина төзелә), китапханә (1929 елдан), фельдшер-акушерлык пункты, мәчет (1996 елдан); мәктәп каршында туган якны өйрәнү музей-почмагы (1999 елдан; оештыручылары – Р.В.Сәлахов, А.Ш.Зәйнуллина, Г.Х.Мәрданова) бар.

Мәдәният йорты каршында – “Чишмә” фольклор ансамбле, “Рәйхан” театр коллективы (икесе дә – 1979 елдан), “Сәйлән” балалар хореография ансамбле (2010 елдан) эшли.

Т.Г.Булатов (1926 – 2017) – икенче һәм 3 нче дәрәҗә Дан орденнары кавалеры, 1945 елда Мәскәүдә, Кызыл мәйданда булган Җиңү парадында катнашучы;

Ә.Г.Гарәфиев (1929 – 1996) – РСФСРның атказанган мәктәп укытучысы;

К.И.Гыйльманов (1913 – 1964) – артист, ТАССРның атказанган сәнгать эшлеклесе, Г.Камал исемендәге Татар дәүләт академия театры директоры (1951 – 1958 еллар);

Г.М.Мортазин (1927 елда туган) – партиянең Биектау райкомы беренче секретаре (1965 – 1988 еллар), икенче дәрәҗә Ватан сугышы, 2 тапкыр Хезмәт Кызыл Байрагы, Халыклар дуслыгы, “Почет билгесе” орденнары кавалеры;

И.Г.Шәйхетдинов (1936–2019) – нефть- һәм газүткәргечләр төзүче, Социалистик Хезмәт Герое;

Б.С.Шиһабетдинов (1948 – 2020) – педагог, Биектау төбәк тарихы музее директоры (2007 – 2020 еллар).

1782 елда – 147 ир-ат;
1859 елда – 606,
1897 елда – 947,
1908 елда – 1189,
1920 елда – 1141,
1926 елда – 1084,
1938 елда – 1074,
1949 елда – 855,
1958 елда – 753,
1970 елда – 758,
1989 елда – 664,
2002 елда – 676,
2010 елда – 699,
2017 елда – 734 кеше (татарлар).