Курсабаш

1678 елдан мәгълүм. XVIII йөздә – XIX йөзнең беренче яртысында халкы дәүләт крестьяннары катлавына керә. Бу чорда халкының төп шөгыльләре – игенчелек һәм терлекчелек, шулай ук мич чыгару, киез һәм киез итек басу һәм тегүчелек тарала.

XX йөз башында авылда мәчет, 3 вак-төякләр кибете эшли. Авыл җәмәгатенең имана җире 1402,1 дисәтинә тәшкил итә.

1920 елга кадәр авыл Казан губернасының Мамадыш өязе Яңа Чүриле волостена керә.

1920 елдан – ТАССРның Мамадыш, 1921 елдан – Арча кантонында. 1930 елның 10 августыннан – Саба, 1944 елның 19 февраленнән – Чүриле, 1956 елның 14 маеннан – Саба районында.

Хәзер – Курсабаш авыл җирлеге үзәге.

1931 елда «Сталин» колхозы оештырыла (беренче рәисе – Г.Мәрданов). 1951 елдан авылда – «Яңа юл» (авылда үзәк утар урнаша; хуҗалыкка шулай ук Югары Утар, Түбән Утар, Сүлә авыллары керә), 1958 елдан – «Победа» колхозлары, 1994 елдан – «Победа» күмәк предприятиесе, 2008 елдан «Курсабаш» җаваплылыгы чикләнгән җәмгыяте эшли. 2012 елда сөтчелек комплексы корыла.

Халкы башлыча үсемлекчелек һәм терлекчелек белән шөгыльләнә.

1917 елда башлангыч мәктәп ачыла, 1948 елда – җидееллык, 1953 елда – сигезьеллык, 1987 елда – урта (яңа бина төзелә), 2019 елда сәламәтлек мөмкинлекләре чикле балалар мәктәп-интернаты итеп үзгәртелә.

1991 елдан мәктәп каршында төбәкне өйрәнү музее эшли (нигезләүчесе – Д.Я.Закирова).

Авылда мәдәният йорты (2018 елдан – яңа бинада), китапханә (1932 елда уку өе буларак ачыла, 1943 елдан – клуб бинасында, 1979 елдан – яңа бинада, 2000 елдан – элекке балалар бакчасы бинасында), «Кояшкай» балалар бакчасы (2019 елдан, 1974–1991 елларда – «Салават күпере»), фельдшер-акушерлык пункты (2018 елдан – күп функцияле үзәк бинасында), мәчет (2010 елдан).

1995 елда мемориаль обелиск ачыла, Советлар Союзы Герое З.Х.Хәбибуллин бюсты урнаштырыла.

Б.Ш.Хөснетдинов (1910–1942) – химик, заведующий Татарстан спирт трестының спирт подвалы мөдире (1932– 1934).

1859 елда – 510,
1897 елда – 705,
1908 елда – 789,
1920 елда – 822,
1926 елда – 667,
1938 елда – 818,
1949 елда – 737,
1970 елда – 520,
1979 елда – 482,
1989 елда – 413,
2002 елда – 402,
2010 елда – 398,
2020 елда – 365 кеше (татарлар).