Мәкалә 2021 елның сентябренә билгеләнгән яңа Бөтенроссия халык санын исәпкә алу алдыннан басыла. Анда беренче 1897 елгы Бөтенроссия халык санын исәпкә алудан башлап, икенче 2010 елгы Бөтенроссия халык санын исәпкә алуны кертеп, этнолингвистик нигездә барлык халык санын исәпкә алулар системалы рәвештә анализлана. Барлыгы 11 халык санын исәпкә алу һәм 7 Россия һәм Татарстанның төп халыклары (башкорт, мари, мордва, рус, татар, удмурт һәм чуашлар) санын исәпкә алу карала. Иҗтимагый-сәяси һәм этномәдәни шартлар контекстында Россия һәм Татарстан халыкларының динамикасы, этносларның үзләренең туган телләренә һәм этнонимнарына мөнәсәбәтләре үзгәрү анализлана.

Мәкаләдә ксенофобия һәм “Россия халкы”н булдыру дигән сәяси лозунг астында Россия халыкларын югары хакимият тарафыннан унификацияләү проблемаларына, шулай ук хәзерге халыкларның гражданлык һәм сәяси мөстәкыйльлегенә аерым игътибар бирелә. Моннан тыш, анда Россия һәм Татарстан халыклары үсешенең мөстәкыйльлек-сәяси һәм гражданлык-этномәдәни модельләрен эшләү өчен халык санын исәпкә алуның фәнни һәм гамәли әһәмияте күрсәтелә.

Сылтама ясау өчен: Шайдуллин Р.В. Народы Татарстана в переписях населения (1897–2010 гг.) // Научный Татарстан. 2021. №1. С.5–28.

Мәкаләне йөкләп алу

Автор турында: Шәйдуллин Рафаил Вәли улы, тарих фәннәре докторы, профессор, Татарстан Фәннәр академиясе Татар энциклопедиясе һәм төбәкне өйрәнү институтының Энциклопедистика үзәге мөдире, e-mail: srv60@yandex.ru

Татарлар турында

Халык музыкасы
Милли аш-су
Тукай Габдулла
Урманче Бакый