20 гә якын төре билгеле, Евразиядә, Америкада таралган.

Татарстан территориясендә 3 төре бар. Икееллык качыр үләне (O. biennis) сирәк кенә барлык районнарда очрый, кисек яфраклы качыр үләне (O. laciniаta) һәм кызыл сабаклы качыр үләне (O. rubricaulis) – сирәк төрләр. Чүпле урыннарда, тимер юллар һәм гадәти юл буйларында үсә.

30-100 см биеклектәге икееллык үсемлек. Сабагы туры, өске өлешендә азрак кырлы. Кызыл сабаклы качыр үләне сабагының кызыл төстә булуы белән аерыла. Яфраклары чиратлашкан, уемтылы-тешле яки каурыйсыман-теленмә. Чәчәкләре эре, аксыл сары, хуш исле, озын чәчәк сапларында, чуксыман чәчәк төркеменә җыелган, ешрак кич белән ачыла; төнге күбәләкләр белән серкәләнә. Җимеше – цилиндрик формадагы дүрт оялы тартмачык. Июнь-сентябрьдә чәчәк ата. Җимешләре сентябрь-октябрьдә өлгерә. Орлыктан үрчи.

Икееллык качыр үләнендә дуплау һәм минераль матдәләр, органик кислоталар, крахмал бар; халык медицинасында тамыр төнәтмәсе туберкулезны дәвалаганда, шулай ук яраларны юдыру өчен кулланыла. Яфракларыннан ясалган төнәтмә көзән җыеру вакытында ярдәм итә.

Барлык төрләре дә декоратив, баллы үсемлек.

Татарлар турында

Урманче Бакый
Тукай Габдулла
Әмирхан Фатих
Милли аш-су