Поиск
ТАТ
- РУС
- ТАТ
Эчтәлек
Халыкның җенси структурасы
Тарих
/../
Демографик сәясәт
Халыкның җенси структурасы
халык составында ир-атлар һәм хатын-кызлар санының нисбәте; демографик анализ аспектларының берсе
Татарстан халкының гомуми санында хатын-кызлар өстенлек итә. 1000 ир-атка 1979 елда – 1189, 1989 елда – 1156, 2002 елда – 1161, 2006 елда – 1169, 2021 ел башында 1158 хатын-кыз туры килә.
Яңа туган балалар арасында ир балаларның өстенлек итүенә бәйле (гадәттә 105:100 нисбәтендә) кече яшьләрдә кыз балалар үзләренең яшь төркемнәре санының яртыдан кимрәген тәшкил итәләр.
Хезмәткә яраклы яшьтә ир-атлар һәм хатын-кызлар саны бер төрле була (ир-атлар өлешенең беркадәр югарырак булуы нормаль санала, чөнки аларның хезмәткә яраклы яшь чиге югарырак).
Өлкән яшьтәгеләр өчен халыкның җенси структурасында зур диспропорция хас: хатын-кызлар өлеше 70% тан арта, бу, беренче чиратта, гомер озынлыгына бәйле, ул ир-атларның түбәнрәк. Шәһәр халкында хатын-кызлар санының тотрыклы артуы саклана, уртача 4% ка; авыл халкында 1990 еллардан әлеге нисбәтнең кимү тенденциясе билгеләнә.
2002-2014 елларда Татарстан Республикасы халкының җенес һәм яшь буенча бүленүе, кеше
|
|
2002 г. (халык санын алу) |
2010 г. (перепись) |
2014 г. (ел башына) |
||||||
|
ике җенес тә |
ир-атлар |
хатын-кызлар |
ике җенес тә |
ир-атлар |
хатын-кызлар |
ике җенес тә |
ир-атлар |
хатын-кызларвсе население |
|
|
Барлык халык |
3779265 |
1749050 |
2030215 |
3786488 |
1748443 |
2038045 |
3838230 |
1775277 |
2062953 |
|
шул исәптән төп яшь төркемнәре буенча: |
|||||||||
|
ир-атлар һәм хатын-кызлар 0-15 яшь |
753959 |
384888 |
369071 |
631995 |
324304 |
307691 |
681745 |
350503 |
331242 |
|
ир-атлар 16-59, хатын-кызлар 16-54 |
2271310 |
1124641 |
1146669 |
2344262 |
1192764 |
1151498 |
2283202 |
1174379 |
1108823 |
|
ир-атлар 60 һәм өлкәнрәк, хатын-кызлар 55 һәм өлкәнрәк |
753062 |
239117 |
513945 |
810230 |
231374 |
578856 |
873283 |
250395 |
622888 |
|
Шәһәр халкы |
2790661 |
1279365 |
1511296 |
2853661 |
1302121 |
1551540 |
2920511 |
1332910 |
1587601 |
|
Авыл халкы |
988604 |
469685 |
518919 |
932827 |
446322 |
486505 |
917719 |
442367 |
475352 |
2021 ел башына Татарстан Республикасы халкының җенес һәм аерым яшь төркемнәре буенча, кеше
|
|
|
Шәһәр халкы |
Авыл халкы |
|
|||||||
|
|
ике җенес тә |
ир-атлар |
хатын-кызлар |
ике җенес тә |
ир-атлар |
хатын-кызлар |
ике җенес тә |
ир-атлар |
хатын-кызлар |
|
|
|
Барлык халык |
3894120 |
1804188 |
2089932 |
2994450 |
1364777 |
1629673 |
899670 |
439411 |
460259 |
||
|
шул исәптән төп яшь төркемнәре буенча: |
|
||||||||||
|
эшкә яраклыдан яшьрәк |
769239 |
394848 |
374391 |
615687 |
315741 |
299946 |
153552 |
79107 |
74445 |
||
|
эшкә яраклы |
2162744 |
1121524 |
1041220 |
1671155 |
844728 |
826427 |
491589 |
276796 |
214793 |
||
|
эшкә яраклыдан өлкәнрәк |
962137 |
287816 |
674321 |
707608 |
204308 |
503300 |
254529 |
83508 |
171021 |
||
Чыганак
Республика Татарстан в цифрах: Стат. сб. К., 2005.
Численность, состав и движение населения в Республике Татарстан в 2013 году: Статистический сборник. Казань, 2014.
Возрастно-половой состав населения городских округов и муниципальных районов Республики Татарстан: Статистический сборник. Казань, 2021.
Автор – Ф.Г.Бурганов
