Якынча 30 төре билгеле, Төньяк ярымшарның уртача поясында таралганнар.

Татарстан территориясендә 2 төре бар. Язгы торна борчагы (O. vernus) – барлык районнарда, күгелҗем торна борчагы (O. canescens) Кама аръягында очрый. Урманнарда, куаклыкларда үсәләр.

15-40 см биеклектәге үсемлек. Тамырчасы озын, шуышма. Сабагы туры. Яфраклары парлы каурыйсыман, очлы. Язгы торна борчагының чәчәкләре зәңгәрсу-шәмәхә, чәчәк атып бетергәч, зәңгәр төскә керәләр, күгелҗем торна борчагыныкы – ак яки саргылт. Җимеше – озынча күп орлыклы кузак.

Язгы торна борчагының җир өсте өлешләрендә алкалоид, флавоноид, аскорбин кислотасы бар.

Үлән төнәтмәсе йөрәк авыруларыннан кулланыла. Вакланган яфраклары яраларны төзәтүдә файдаланыла.

Терлек азыгы, баллы үсемлек.

Татарлар турында

Тукай Габдулла
Халык музыкасы
Милли аш-су
Казан татарлары