Күкчел

50 гә якын төре билгеле, Евразиянең салкын һәм уртача поясларында, Төньяк һәм сирәк кенә Көньяк Америкада таралган.

Татарстан территориясендә бер төре – зәңгәр күкчел (P. caeruleum) барлык районнарда очрый. Дымлы урманнарда, куаклар арасында, тугайлы болыннарда үсә.

30-100 см биеклектәге күпьеллык үсемлек. Тамырчасы кыска. Сабагы туры. Яфраклары чиратлашкан, парсыз каурыйсыман, аскылары – озын саплы, өскеләре – утырма. Чәчәкләре зәңгәр, кыңгыраусыман, себеркәчле чәчәк төркеменә җыйналган. Җимеше – шарсыман өч оялы тартмачык. Июнь-июльдә чәчәк ата. Җимешләре августта өлгерә.

Үсемлекнең барлык өлешләрендә (башлыча, тамырларында) сапонин, сумала, органик кислоталар бар.

Тамыр һәм тамырчаларыннан ясалган төнәтмә тамак йомшарту һәм тынычландыру өчен кулланыла.

Декоратив, баллы үсемлек.