Тауиле

Авылга 1641 елга кадәр нигез салына. Революциягә кадәрге чыганакларда Товлина буларак та мәгълүм. XVIII йөздә – XIX йөзнең беренче яртысында халкы дәүләт крәстияннәре катлавына керә (элекке йомышлы татарлар), 20% тан артыгы чукындырылган дип исәпләнә. Бу чорда халкының төп шөгыле – игенчелек һәм терлек асрау.

1880 елда мәчет салына (беренче имам-хатибы – Н.Мөхәммәтҗанов).

XX йөз башында шулай ук мәдрәсә (1909 елда 20 ир бала һәм 15 кыз бала укый), 2 вак-төякләр кибете эшли. Бу чорда авыл җәмәгатенең имана җире 362 дисәтинә тәшкил итә.

1920 елга кадәр авыл Казан губернасының Зөя өязе Косякау волостена керә. 1920 елдан ТАССРның Зөя кантонында. 1927 елның 14 февраленнән — Норлат-Ачасыр, 1927 елның 1 августыннан — Норлат, 1963 елның 1 февраленнән Яшел Үзән районында.

Хәзер Күгәй авыл җирлеге составына керә.

1931 елда авылда “Кызыл Таң” колхозы оештырыла. 1958 елдан − зурайтылган Калинин исемендәге колхоз (үзәк утары Косякау авылында, 1977 елдан − Ильич исемендәге (үзәк утары Күгәй авылында), 1994 елдан “Күгәй” күмәк предприятиесе составында. 1997 елда мөстәкыйль “Тауиле” авыл хуҗалыгы җитештерү кооперативы (кырчылык, сөт терлекчелеге).

Авылдан 2 км читтәрәк керамзит балчык чыгару карьеры бар.

2009 елга кадәр башлангыч мәктәп эшли.

Мәдәният йорты һәм китапханә (1979 елдан), фельдшер-акушерлык пункты (1987 елдан), мәчет (2011 елдан) бар.

Авыл янында археология истәлеге – Тауиле шәһәрлеге (Алтын Урда чоры Имәнкискә һәм Болгар культуралары; мәйданы – 0,68 га, ике ур һәм алар арасындагы чокырлар белән ныгытылган, ныгытмаларның озынлыгы – 100 м тирәсе). XIII – XIV йөзләр Болгар зираты табылган.

Авылдан 300 м көньяк-көнчыгыштарак монголларга кадәрге чор болгар авыллыгы билгеләнә.

1782 елда — 73 ир заты;
1859 елда — 227,
1897 елда — 347,
1908 елда — 410,
1920 елда — 460,
1926 елда — 373,
1938 елда — 380,
1949 елда — 277,
1958 елда — 232,
1970 елда — 300,
1979 елда — 225,
1989 елда — 143,
2002 елда — 120,
2010 елда — 111,
2017 елда — 107 кеше (татарлар).