- РУС
- ТАТ
Татарстанның Тәтеш районындагы авыл, Үләмә елгасы буенда, Тәтеш шәһәреннән 24 км төньяк-көнбатыштарак урнашкан
XVII йөздә нигезләнә. Революциягә кадәрге чыганакларда шулай ук Кулабердино буларак та искә алына.
XVIII йөздә – XIX йөзнең беренче яртысында халкы дәүләт крестьяннары катлавына керә. Бу чорда халкының төп шөгыльләре – игенчелек һәм терлекчелек.
1849 елда мәчет төзелә. 1879 елгы мәгълүматлар буенча, авылда су һәм җил тегермәннәре, ярма яргыч эшли.
XX йөз башында мәчет, мәдрәсә, су тегермәне һәм 2 җил тегермәне, 5 вак-төякләр кибете була. Авыл җәмәгатенең имана җире 1282,7 дисәтинә тәшкил итә.
1900 елларда икенче мәхәллә оеша, 1907 елда икенче мәчетне төзү өчен рөхсәт алына, 1909 елда төзелеш төгәлләнә.
1920 елга кадәр авыл Казан губернасының Тәтеш өязе Олы Шәмәк волостена керә. 1920 елдан – ТАССРның Тәтеш, 1927 елдан – Буа кантонында.
1930 елның 10 августыннан – Апас, 1963 елның 1 февраленнән – Тәтеш, 1964 елның 4 мартыннан – Апас, 1965 елның 12 гыйнварыннан – Тәтеш районында.
Хәзер – Алабирде авыл җирлеге үзәге.
1930 елда Х.Ямашев исемендәге колхоз оештырыла (беренче рәисе – М.Хәлилов). 1958 аңа «Яңа юл» колхозы (үзәк утары – Байраш авылы) кушыла, 1963 елда, «Красный путиловец» колхозы (үзәк утары – Ямбакты авылы) белән берләштерелгәннән соң, хуҗалыкның исеме «Россия» дип үзгәртелә, 1964 елда Ямбакты авылы «Октябрьнең 13 еллыгы» колхозына (үзәк утары – Льяшево авылы) керә, 1990 елда «Яңа юл» колхозы (үзәк утары – Байраш авылы) бүленеп чыга.
1996 елда «Россия» колхозы «Чулпан» җитештерү авыл хуҗалыгы кооперативы итеп үзгәртелә. 2004–2006 елларда авылда – «Болгар» авыл хуҗалыгы җитештерү кооперативы (үзәк утары – Зур Әтрәч авылы), 2006 елдан – «Мираж» җаваплылыгы чикләнгән җәмгыяте, 2011 елдан – «Восток» җаваплылыгы чикләнгән җәмгыяте, 2012–2013 елларда «Башак» җаваплылыгы чикләнгән җәмгыяте эшли.
Халкы башлыча үсемлекчелек, терлекчелек белән шөгыльләнә, «Нур» агрофирмасы» җаваплылыгы чикләнгән җәмгыятендә, 2 крестьян-фермер хуҗалыгында эшли.
1977 елда башлангыч мәктәп урта мәктәп итеп үзгәртелә (яңа бина төзелә).
Авылда мәдәният йорты, китапханә (1966 елдан), «Миләшкәй» балалар бакчасы (1979 елдан, 2000 елдан – яңа бинада), фельдшер-акушерлык пункты, мәчет (1997 елдан), шулай ук төзекләндерелгән «Ат улагы», «Чабе» чишмәләре бар.
Мәдәният йорты каршында «Галиябану» театр коллективы эшли (2013 елдан).
И.Ә.Хәлилов (1960 елда туган) – нейрофизиолог, биология фәннәре кандидаты.
1782 елда – 172 ир-ат;
1859 елда – 650,
1897 елда – 1214,
1908 елда – 1284,
1926 елда – 923,
1938 елда – 906,
1949 елда – 702,
1958 елда – 691,
1970 елда – 867,
1979 елда – 736,
1989 елда – 549,
2002 елда – 526,
2010 елда – 521,
2020 елда – 429 кеше (татарлар).
Вы используете устаревшую версию браузера.
Для корректного отображения сайта обновите браузер.