Зур Мәшләк

Казан ханлыгы чорыннан мәгълүм. XVIII йөздә – XIX йөзнең беренче яртысында халкы дәүләт крәстияннары катлавына керә. Бу чорда халкының төп шөгыльләре – игенчелек һәм терлекчелек, шулай ук мичкә тактасы, мичкә ясау өчен башка әйберләр җитештерү тарала.

XX йөз башында функционировали мәчет, мәктәп, су тегермәне, вак-төякләр кибете эшли. Авыл җәмәгатенең имана җире 1097,8 дисәтинә тәшкил итә.

1920 елга кадәр авыл Казан губернасының Мамадыш өязе Шомарбаш волостена керә. 1920 елдан – ТАССРның Мамадыш кантонында. 1927 елның 14 февраленнән – Балык Бистәсе, 1935 елның 10 февраленнән – Кызыл Йолдыз, 1959 елның 26 мартыннан – Балык Бистәсе, 1963 елның 1 февраленнән – Мамадыш, 1965 елның 12 гыйнварыннан – Балык Бистәсе районында.

Хәзер – Зур Мәшләк авыл җирлеге үзәге.  

1931 елда – Лепа исемендәге колхоз, 1937 елда «Комсомолец» колхозы оештырыла. 1956 елгы мәгълүматлар буенча, авылда – Микоян исемендәге, 1960 елгы мәгълүматлар буенча – «Дружба», 1963, 1966, 1972 елгы мәгълүматлар буенча – «Правда», соңрак – Калинин исемендәге (үзәге – Тәберде Чаллысы, 1992 елдан – Котлы Бөкәш авыллары) колхозлар, 1994 елдан «Энергетик» агрофирмасы» дәүләт унитар предприятиесе эшли.

Халкы башлыча «Әхмәтов С.Ф.» крестьян-фермер хуҗалыгында (клариус җәенен үрчетү), «Кишер» төрек кондитер компаниясендә, «Кулон Агро» җаваплылыгы чикләнгән җәмгыятедә (Янавыл авылы), Казан предприятиеләрендә эшли.

1928 елда башлангыч мәктәп ачыла, 1956 елда – җидееллык, 1966 елда – башлангыч, 1998 елд урта мәктәп итеп үзгәртелә (1998 елда типлы бина төзелә). 2014 елда мәктәп каршында тарих-төбәкне өйрәнү музее ачыла (нигезләүчесе – В.И.Вафина).

«Шатлык» балалар бакчасы (1998 елдан), китапханә (икесе дә – мәктәп бинасында), мәдәният йорты (1994 елда төзелгән кибет бинасында), фельдшер-акушерлык пункты, «Мөхәммәд» (2002 елдан) һәм «Сәфәр» (2017 елдан) мәчетләре бар.

1782 елда – 70 ир-ат;
1859 елда – 295,
1897 елда – 488,
1908 елда – 568,
1920 елда – 592,
1926 елда – 455,
1938 елда – 703,
1949 елда – 576,
1958 елда – 1215,
1970 елда – 555,
1989 елда – 252,
2002 елда – 368,
2010 елда – 346,
2020 елда – 296 кеше (мөселман татарлар – 88,7%, керәшен татарлар – 5%, руслар – 3,3%, таҗиклар – 2,4%).